Q - GROZNICA

• 

Detalji

Objavljeno subota, 04 januar 2014 11:56

Pogodaka: 1923

Q – GROZNICA ( KVINSLENDSKA GROZNICA )

 

Q – groznica je naziv za zoonozu, koja se kod ljudi manifestuje opštom septikemijom, često atipičnom pneumonijom, dok se kod životinja javlja latentno, bez simptoma. Upravo zbog toga, kao latentna infekcija sa stalnim izvorom kod životinja, predstavlja stalni izvor zaraze za čoveka.

Ova zoonoza je opisana još 1933. Godine u Australiji u provinciji Kvinslend. Q – groznica je 1944. Godine identifikovana kod nemačkih vojnika na Balkanu i nazvana je epidemijska bronhopneumonija ili Balkanski grip.

U svim zemljama u kojima je ustanovljena Q – groznica kod ljudi, ustanovljena je i kod goveda, ovaca, koza, kopitara, kamila, svinja, pasa i ptica. Pri pojavi bolesti kod ljudi uvek je ustanovljena veza sa obolelim ili životinjama koje su prebolele, pa je razumljivo povezivanje bolesti kod ljudi sa postojanjem infekcije kod životinja. Danas je utvrđeno da bolest postoji na svim kontinentima.

Etiologija – Uzročnik je Coxiella burnetii, sitan polimorfan mikroorganizam, živi intracelularno, ima oblik koplja. Dobro se boji metodom po Gimsi. In vitro se kultiviše na kulturi  tkiva ili u pilećim embrionima. Zagrevanjem mleka na 60 – 63 C u toku 1,5 sati ne unište se sve koksiele. Tek kuvanjem mleka 10 – 15 minuta uz stalno ključanje mogu da se unište sve koksiele. U mesu držanom na 4 C koksiele se održavaju u životu 30 dana. C. Burnetii živi i razmnožava se u prirodnim uslovima samo u organizmu krpelja. Posle teljenja ona se nalazi u velikoj količini u placenti krava koje su prirodno zaražene.

 

 

U prirodnim uslovima najčešće se zaraze goveda, ovce, koze, kamile i psi, a mnogo manje kopitari, svinje i ptice. Iz zaraženog organizma izlučuje se mlekom a kod ljudi sputumom. Ova bolest je enzootija i javlja se u područjima u kojima žive zaraženi krpelji. Domaće životinje mogu da se zaraze direktno ubodom krpelja, izmetom krpelja, zatim muzači prenose infekciju sa obolele na zdravu jedinku u uslovima ručne muže, inhalacijom prašine koja sadrži sasušene uzročnike. Sve domaće životinje uzročnika mogu da nose na dlaci i vuni, ukoliko su ležale na zaraženim pašnjacima i štalama.

Ljudi mogu da se inficiraju preko povreda na koži ukoliko dođu u dodir sa zaraženim predmetima ili prašinom, zatim ubodom krpelja i inhalacijom kontaminirane prašine. Najčešći izvori zaraze za ljude su mleko i mlečni proizvodi, sirovine od kože, dlaka, vuna, meso. U obzir dolaze i mokraća, fekalije, posteljice. Kod ljudi postoji uska veza sa profesijom veterinari, stočari, mesari, osoblje u mlekarama i klanicama. Postoje podaci da domaća muva može mehanički da prenosi bolest.

Patogeneza – Kod inficiranih životinja prvo nastaje septikemija, zatim se uzročnici povlače u vime i uterus, ali ne nastaje znatnija povreda placente. Kod ljudi je izražen pneumotropizam, pa često nastaju atipične pneumonije.

Klinička slika – Kod ljudi se javlja posle inkubacije od 10 – 32 dana. Bolest započinje groznicom, jakom drhtavicom, glavoboljom u čeonom delu i potiljku, koža glave je jako osetljiva, povišena temperatura 38 – 40 C, koja taraje 4 dana do nekoliko nedelja. Javlja se fotofobija, jako znojenje, bolovi u celom telu, ukočenost vrata. Može se utvrditi splenomegalija i pneumonija. U toku bolesti uzročnici se nalaze u krvi, urinu, sputumu. Predpostavlja se da se ne prenosi sa čoveka na čoveka, već samo sa životinja na čoveka.

Kod životinja najčešća je kod ovaca i koza. U većini slučajeva prolazi latentno bez ikakvih simptoma. Ukoliko se jave klinički simptomi to su pneumonije, pobačaji, mastitisi, konjuktivitisi, poliartritisi. God goveda se može javiti groznica sa temperaturom do 40 C.

Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza – S obzirom da kod životinja protiče kao latentna infekcija, dg. Se postavlja bakteriološki, izolovanjem uzročnika iz krvi dok životinja ima groznicu, iz mleka, placente, plodovnice posle pobačaja i serološki dokazivanjem antitela metodom aglutinacije i RVK. Do danas najbolji rezultati su dobijeni alergološkom reakcijom, kada se alergen aplikuje s.c u donji očni kapak, a trećeg dana se javlja tvrd otok, koji nije osetljiv na dodir.

Terapija – Kod životinja terapija ne dolazi u obzir a kod ljudi se primenjuje antibioterapija tetramicin, aureomicin...

Profilaksa, suzbijanje – Ovi metodi teže pronalaženju izvora zaraze, zbog ljudi pa je vrlo značajna saradnja veterinarske i sanitetske službe. Imunoprofilaksa ima značaj kod ljudi.